Czym jest ocena przewidywana i jaki ma związek z oceną końcową?

Ocena przewidywana, śródroczna i końcowa w prawie oświatowym.

Zgodnie z ustawą z 7 września 1991 r. o systemie oświaty:
Art.44e:
„1. Uczeń w trakcie nauki w szkole otrzymuje oceny:
1) bieżące;
2) klasyfikacyjne:
a) śródroczne i roczne,
b) końcowe”.

Art. 44f:
„1. Uczeń podlega klasyfikacji:
1) śródrocznej i rocznej;
2) końcowej”.

Oceny bieżące to wszystkie oceny zdobywane w trakcie półrocza szkolnego w sposób określony  w statucie szkoły. Na koniec odpowiednio półrocza  i roku szkolnego nauczyciel wystawia, na podstawie ocen bieżących, oceny klasyfikacyjne śródroczne i roczne. Na  koniec szkoły zaś uczeń otrzymuje oceny końcowe na podstawie ostatniej otrzymanej oceny rocznej z danego przedmiotu.

Co ważne, nigdzie nie jest definiowane pojęcie „oceny przewidywanej”. Termin ten pojawia się tylko w kontekście obowiązku informowania ucznia i jego rodziców o przewidywanych przez nauczycieli ocenach.  Muszą oni poinformować, jakie oceny przewidują i o warunkach  ich otrzymania, zgodnie ze statutem szkoły.

Ocena przewidywana w statucie szkoły

Statut szkoły powinien regulować czym jest ocena przewidywana, w jaki sposób nauczyciele informują ucznia i jego rodziców (opiekunów prawnych) o niej , jakie są terminy ich wystawiania i w jaki sposób ulegają zmianie.

Oceny przewidywane mogą być wystawiane kilka dni, tydzień, kilka tygodni lub nawet miesiąc przed wystawieniem  oceny klasyfikacyjnej. Mogą one być wystawiane na osobnej lekcji, poprzez indywidualną rozmowę z każdym uczniem lub automatycznie przez dziennik na podstawie ocen bieżących. Uczniowie mogą być o nich informowani osobiście, poprzez dziennik elektroniczny albo poprzez opiekunów prawnych, po zebraniu z rodzicami.

Co najważniejsze, statut szkoły reguluje czy ocena przewidywane może zostać obniżona lub podwyższona i w jaki sposób. Przykładowo może istnieć zapis w statucie, zgodnie z którym ocena klasyfikacyjna może być obniżona względem przewidywanej, ale nie na niedostateczną.

Ocena przewidywana, a nie ocena proponowana

Warto zwrócić uwagę, że ocena może być przewidywana, a nie proponowana. Nauczyciel nie proponuje uczniowi oceny – to by sugerowało, że uczeń może się na propozycję nie zgodzić. Nauczyciel przewiduje, jaką ocenę wystawi uczniowi i informuje, co musi zostać spełnione, aby te przewidywania się spełniły.

Skąd biorą się mity na temat oceny przewidywanej?

Nauczyciele pracujący w więcej niż jednej szkole mogą pomylić się, gdzie obowiązuje jaki zapis, a nawet źle pouczyć innych członków rady pedagogicznej. Uczniowie posiadają rówieśników czy rodzeństwo w różnych placówkach, co też może prowadzić do pomyłek. W razie wątpliwości zawsze warto zajrzeć do statutu szkoły.

Częstą praktyką jest wystawianie przez nauczycieli niższej oceny przewidywanej, niż powinna być – w końcu lepiej jest ocenę podwyższyć niż obniżyć. Taka praktyka jest niestety dopuszczalna, o ile tylko nie łamie statutu szkoły. Warto się jednak zastanowić, na ile motywuje to ucznia, a na ile go demotywuje i stresuje.