Uwagi SUS do ustawy o Rzeczniku Praw Uczniowskich

Stowarzyszenie Umarłych Statutów przedstawiło Ministrze Edukacji Barbarze Nowackiej swoje stanowisko w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (UD222). Ustawa ta ma uregulować prawa i obowiązki uczniowskie, a także stworzyć instytucję Krajowego Rzecznika Praw Uczniowskich.

Stowarzyszenie pozytywnie zaopiniowało projekt ustawy. W swoim piśmie Aleksandra Kuśmierz, Prezeska SUS, wyraziła podziękowania za podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do skatalogowania praw uczniowskich, uporządkowania kwestii związanych z obowiązkami uczniowskimi, a także powołania Krajowego Rzecznika Praw Uczniowskich wraz z całym system organów rzecznikowskich w oświacie. Jak wskazała, jest to zmiana, na którą społeczność uczniowska czekała od wielu lat. 

Nasze Stowarzyszenie dostrzega liczne problemy, z którymi zmagają się uczniowie w polskich szkołach i widzi, jak bardzo brakuje odpowiednich narzędzi, które zagwarantowałyby ochronę ich podstawowych praw. Mam przekonanie, że wprowadzana ustawa będzie odpowiedzią na wiele dotychczasowych trudności, a ochrona praw i wolności uczniowskich stanie się w końcu w pełni skuteczna i rzeczywista.

Aleksandra Kuśmierz, Prezeska Stowarzyszenia Umarłych Statutów

Stowarzyszenie zgłosiło jednocześnie 57 uwag do projektu (z czego 24 to uwagi doprecyzowujące lub techniczne). Zostały one opracowane w oparciu o doświadczenie SUS w zakresie działalności na rzecz praw uczniowskich, w tym otrzymywane sygnały o trudnościach związanych z interpretacją już obowiązujących przepisów.

Niektóre z uwag Stowarzyszenia do projektu mają zasadnicze znaczenie:

• konieczne jest objęcie projektowanymi przepisami również wychowanków przedszkoli (uwaga nr 3);
• przepisy dotyczące obowiązków uczniowskich w zakresie zachowania, stroju i wyglądu muszą być bardziej precyzyjnie sformułowane (uwagi nr 16-18);
• zasady korzystania przez uczniów z telefonów komórkowych powinny być bardziej całościowo ujęte w ustawie, w tym zabraniać wprowadzenia w szkołach i placówkach całkowitego zakazu wnoszenia telefonów komórkowych (uwaga nr 19);
• konieczne jest uregulowanie w ustawie w sposób kompleksowy kwestii związanych z usprawiedliwianiem nieobecności uczniów (uwaga nr 21);
• przewidziane do stosowania przez nauczycieli środki oddziaływania wychowawczego nie mogą być identyczne ze środkami oddziaływania wychowawczego stosowanymi przez dyrektora szkoły na podstawie art. 4 ust. 4 ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (uwaga nr 23);
• należy zapewnić każdemu uczniowi, również niepełnoletniemu, możliwość samodzielnego wniesienia odwołania od decyzji o wymierzeniu mu kary (uwaga nr 28);
• kompetencje Szkolnego Rzecznika powinny być inaczej skonstruowane i umożliwiać mu efektywne rozwiązywanie spraw na terenie szkoły (uwaga nr 39);
• wprowadzenie w publicznej szkole obowiązku noszenia przez uczniów stroju jednolitego powinno być związane z zapewnieniem uczniom bezpłatnych mundurków – tak, by nie naruszać ich konstytucyjnego prawa do bezpłatnej edukacji (uwaga nr 48);
• planowane wprowadzenie możliwości zastrzeżenia wobec rodziców przez uczniów pełnoletnich dostępu do dotyczących ich informacji, o których mowa w ustawie o systemie oświaty, w tym ocen, jest rozwiązaniem systemowo wadliwym – osoba pełnoletnia ma prawo do pełnej ochrony informacji jej dotyczących i nie powinna być zmuszana w tym celu do dokonywania w tym zakresie dodatkowych czynności (uwaga nr 50);
• pozostawienie możliwości, by uczeń, który jest nieklasyfikowany z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności, mógł zdawać egzamin klasyfikacyjny za zgodą rady pedagogicznej (uwaga nr 51);
• zmiany wymaga procedura wnoszenia zastrzeżeń do ocen klasyfikacyjnych, gdyż obecnie obowiązujące przepisy nie w pełni chronią prawa ucznia, któremu ocenę klasyfikacyjną ustalono z naruszeniem prawa (uwaga nr 52).

Stowarzyszenie ma nadzieję, że przedstawione uwagi pozwolą jeszcze pełniej i lepiej zrealizować postawiony przez projektodawcę cel, czyli uporządkowanie praw i obowiązków uczniowskich.