Wokół statutów szkół kręci się nasze prawie całe stowarzyszeniowe życie – wszak statuty mamy nawet w nazwie. Jest tak nieprzypadkowo. Z perspektywy praw ucznia statut jest niezwykle istotny: zawiera zasady oceniania, tryb odwoływania się od kary, zasady ubierania się czy zasady zachowania. W związku z tym, że statut zawiera istotne treści, i to istotne nie tylko dla uczniów, powinien być jawny. Niestety nie zawsze tak jest.

Statut szkoły to informacja publiczna,…

Statut szkoły jest informacją publiczną w myśl art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej[1] (dalej: „u.d.i.p.”), który mówi, że taką informacją jest „każda informacja o sprawach publicznych”. W związku z tym powinien być jawny i ogólnodostępny.

Standardem powinna być dostępność statutu szkoły na stronie internetowej szkoły – czyli tam, gdzie każdy z nas intuicyjnie by go szukał. Dodatkowo powinien on znaleźć się też w BIP szkoły. Wiemy, że niestety tak nie jest. Zdarza się, że statut dostępny jest tylko w bibliotece szkolnej lub w sekretariacie, co zdecydowanie utrudnia zapoznanie się z nim. Niestety nieraz jest tak, że szkoła nie chce statutu udostępnić – i to nawet uczniowi. Są też sytuacje, gdy odmawia się dostępu do statutu osobom niezwiązanym ze szkołą, argumentując, że wgląd do statutu nie jest w ich interesie. Co wtedy robić? Złożyć wniosek o udostępnienie informacji publicznej!

…ale czy na pewno?

Mogą oczywiście rodzić się wątpliwości, czy w pojęciu „informacji o sprawach publicznych” mieścić się będzie także statut szkoły. Te wątpliwości postaram się tutaj rozwiać.

Zauważmy, że prawo do informacji publicznej gwarantuje każdemu obywatelowi art. 61 Konstytucji RP[2]. Przemawia to za tym, aby „informację publiczną” rozumieć szeroko[3], co zresztą znalazło wyraz w orzecznictwie, które wskazuje, że informacją publiczną jest każda wiadomość wytworzona lub odnosząca się do władz publicznych, a także do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej[4].

Nie sposób nie skonstatować, że statut szkoły jest taką wiadomością – jest wytwarzany przez organ prowadzący szkołę (gdy to pierwszy statut) albo radę szkoły lub radę pedagogiczną. Te podmioty, gdy nadają lub uchwalają statut szkoły, wykonują zadania w zakresie władzy publicznej i realizują zadania publiczne. Czasem są władzą publiczną (gdy organem prowadzącym jest np. jednostka samorządu terytorialnego.

Ponadto art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3 u.d.i.p. doprecyzowuje, co stanowi informację publiczną, wskazując, że są to informacje o podmiotach zobowiązanych do udostępnienia informacji publicznej (o nich niżej) i zasadach funkcjonowania tych podmiotów, zwłaszcza o organizacji tych podmiotów, przedmiocie działalności, ich organach. Niewątpliwie statut szkoły mieści się w ramach tak zdefiniowanej informacji publicznej, gdyż jest informacją o zasadach działania szkoły.

Czy statut szkoły niepublicznej to też informacja publiczna?

Przepis art. 4 ust. 1 u.d.i.p wskazuje podmioty zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej. Są to władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności m.in. podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym. Szkoły publiczne i niepubliczne trzeba zaklasyfikować jako podmioty wykonujące zadania publiczne. W związku z tym obowiązane są one na gruncie u.d.i.p. do udostępnienia informacji publicznej.

I o ile nikt nie będzie miał wątpliwości co do takiego zaszeregowania szkół publicznych, to mogą zrodzić się wątpliwości, czy szkoły niepubliczne można uznać za obowiązane do udostępnienia informacji publicznej.

Tutaj trzeba wskazać, że: „zadania publiczne, to zadania wywodzące się z Konstytucji i obowiązujących ustaw, które służą zaspokojeniu potrzeb zbiorowych, przypisane państwu oraz szeroko rozumianym podmiotom władzy publicznej, które ponoszą w świetle prawa odpowiedzialność za ich zrealizowanie”[5].

Jak wskazał WSA w Bydgoszczy: „Zagwarantowane w Konstytucji RP prawo do nauki jest źródłem kwalifikacji zadań z zakresu edukacji do zadań publicznych.”[6] oraz: „Zadania publiczne wykonywane przez podmioty spoza obszaru administracji publicznej nie tracą charakteru tych zadań, jeżeli zezwala na taki dualizm w ich wykonaniu czy to ustawa zasadnicza, czy też ustawa zwykła”[7], konstatując, że: „Dyrektor Niepublicznej Szkoły Podstawowej I. był podmiotem obowiązanym rozpoznać skierowany do niego wniosek o udostępnienie informacji publicznych w zakresie dotyczącym wykonywania przez szkołę zadań publicznych.”[8]

Podobnie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny, uznając, że: „oświatę oraz kształcenie należy zaliczyć do zadań publicznych nawet, gdy są wykonywane przez szkoły niepubliczne„[9].

Statut szkoły jawny dla każdego

Co wynika z tego, że statut szkoły jest informacją publiczną? Przepis art. 7 u.d.i.p wskazuje, że informacja publiczna podlega udostępnieniu. Może odbywać się to m.in. poprzez ogłaszanie jej w BIP (nie wystarczy zatem, żeby statut znalazł się na stronie szkoły). Informacje nie udostępnione w BIP podlegają udostępnieniu na wniosek (art. 10 u.d.i.p.)

Wobec powyższego można stwierdzić, że statut szkoły publicznej, jak i niepublicznej) jest informacją publiczną i podlega udostępnieniu. Wnioskować o to może każdy, kto chce się z nim zapoznać.

Zgodnie z u.d.i.p.:

• dostęp do informacji publicznej jest co do zasady bezpłatny (art. 7 ust. 2);
• udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (art. 13);
• do skarg rozpatrywanych w postępowaniach o udostępnienie informacji publicznej stosuje się przepisy ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (art. 21).

Z naszej strony możecie pobrać wzór wniosku o udostępnienie statutu szkoły w trybie dostępu do informacji publicznej.

---

Przypisy:

[1] Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2176 ze zm.).

[2] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78).

[3] Por. wyrok NSA z dnia 9 marca 2014 r., I OSK 3065/13.

[4] Wyrok NSA z dnia 28 lutego 2013 r., I OSK 2904/12; wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 17 stycznia 2013 r., II SAB/Rz 48/12

[5] Por. J. Zimmermann, „Prawo administracyjne”, Zakamycze 2005; St. Biernat, „Prywatyzacja zadań publicznych. Problematyka prawna”, PWN Warszawa 1994.

[6] Wyrok WSA w Bydgoszczy z 8 czerwca 2016 r., II SAB/Bd 30/16.

[7] Wyrok WSA w Bydgoszczy z 8 czerwca 2016 r., II SAB/Bd 30/16.

[8] Wyrok WSA w Bydgoszczy z 8 czerwca 2016 r., II SAB/Bd 30/16.

[9] Wyrok NSA z 1 grudnia 2011 r., I OSK 1630/11; wyrok NSA z 28 stycznia 2014, I OSK 2076/13.