Zapraszamy do naszej grupy na Facebooku: Jak będzie w statucie — sekcja praw ucznia!

W statucie III Liceum Ogólnokształcącego im. Orła Białego w Jaworznie znalazły się niezgodne z prawem postanowienia dotyczące zasad zwalniania się z zajęć i usprawiedliwiania nieobecności na nich przez uczniów pełnoletnich, które mówiły o tym, że „możliwość samodzielnego usprawiedliwienia nieobecności przez ucznia pełnoletniego zależy od pisemnej decyzji jego rodzica (prawnego opiekuna)”.

Takie, jak opisane wyżej, skonstruowanie zasad zwalniania się i usprawiedliwiania uczniów pełnoletnich jest pewnym „wybiegiem” szkół przed przyznaniem uczniom pełnoletnim pełni praw, które im przysługują. Bo przecież zakazu samodzielnego usprawiedliwiania i zwalniania się nie ma. Uczeń pełnoletni może dokonywać tych czynności, ale musi wpierw uzyskać zgodę rodzica. A po co ta zgoda rodzica? Często spotyka się argument: „Bo rodzice cię utrzymują”.

Tyle że bycie na utrzymaniu rodziców nie może w żaden sposób wpływać na ograniczenie pełnej zdolności do czynności prawnych, którą nabywamy po ukończeniu 18 roku życia (por. art. 11 kodeksu cywilnego), a dzięki której uczeń pełnoletni może złożyć oświadczenie co do przyczyn nieobecności czy też powodu zwolnienia z zajęć. Co więcej, owo „bycie na utrzymaniu” nie może też rozszerzać zakresu działania władzy rodzicielskiej, która ustaje po ukończeniu przez dziecko pełnoletności (por. art. 92 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Jeśli dziecko nie jest już objęte władzą rodzicielską, to rodzice tracą prawo do reprezentowania go przed m.in. zakładami administracyjnymi, jakimi są szkoły.

[KALENDARIUM SPRAWY]

Wniosek do KO – 09 lipca
Pismo nr 1 z KO – 25 lipca
Odpowiedź na Pismo nr 1 – 25 lipca
Pismo nr 2 z KO – 02 sierpnia (pismo datowane na 26 lipca)
Odpowiedź na Pismo nr 2 – 09 sierpnia
Ponaglenie – 14 września
Informacja z KO o przeprowadzonej kontroli – 19 września
KO przekazuje wojewodzie ponaglenie – 24 września
Skarga do wojewody – 2 października
Odpowiedź wojewody na skargę – 22 października

Wobec naruszeń prawa w statucie III LO w Jaworznie, złożyliśmy na podstawie art. 114 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe wniosek do Kuratorium Oświaty w Katowicach wniosek o zbadanie zgodności z prawem niektórych postanowień statutu przedmiotowej szkoły.

Wniosek o zbadanie zgodności z prawem postanowień statutu

Ku naszemu zdziwieniu, Kuratorium odmówiło wszczęcia kontroli doraźnej bez podania informacji na temat tego, czy wnioskodawca jest uczniem III LO w Jaworznie oraz czy Samorząd Uczniowskiej tamtejszej szkoły wie o prowadzonej korespondencji. Odmówiliśmy podania informacji, o które prosiło kuratorium, argumentując to m.in. tym, że zgodnie z art. 221 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego „skargi i wnioski można składać w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą”, a nasze pismo zostało złożone właśnie „w interesie publicznym, w interesie ochrony praw uczniów pełnoletnich, w celu zapewnienie praworządności w szkole”.

Ponadto podkreślaliśmy, że nie jest wymagana – jak wskazywało kuratorium w swoim piśmie – zgoda osób, które reprezentujemy, bowiem działamy w interesie publicznym, nie zaś w interesie kogokolwiek, kogo moglibyśmy reprezentować.

Wobec wypełnienia wskazanej w ustawie przesłanki „interesu publicznego” nie jest koniecznie do podjęcia właściwych działań przez kuratorium spełnienie kolejnej przesłanki, tj. posiadania zgody tych, których się reprezentuje – pisaliśmy do kuratorium.

Tę „batalię na pisma” z kuratorium może przeczytać poniżej:

Pismo nr 1 z KO
Nasza odpowiedź na pismo nr 1
Pismo nr 2 z KO
Nasza odpowiedź na pismo nr 2 z KO

Bitwę o wszczęcie kontroli udało się nam ostatecznie wygrać, bo w końcu, po półtora miesiąca od wysłania wniosku, po wysłaniu ponaglenia do wojewody, mimo wcześniejszego stanowiska o tym, że kuratorium nie może wszcząć postępowania z naszego wniosku, 19 września otrzymaliśmy informację z wynikami przeprowadzonej kontroli.

Ponaglenie wysłane do wojewody

Pismo z KO w Katowicach informujące o wynikach kontroli

Kontrola została przeprowadzona jednak niedbale. Co prawda do zmiany postanowień statutu doszło – zmieniono jeden zapis (ale o tym w piśmie nie poinformowano), jednak co najzabawniejsze – wadliwych przepisów nie uchylono. W szkole dalej więc uczeń pełnoletni nie może się samodzielnie usprawiedliwiać (może robić to po ustaleniu tego z rodzicem), a o samodzielnym zwalnianiu nie ma nawet mowy. Jak to możliwe?

W III LO w Jaworznie wprowadzono procedurę „Zasady zwolnień i usprawiedliwiania nieobecności przez uczniów pełnoletnich” – kuratorium w piśmie twierdzi, że zrobiono to już w tamtym roku szkolnym, choć w statucie stwierdzenie, że „możliwość samodzielnego usprawiedliwienia nieobecności przez ucznia pełnoletniego zgodnie z procedurą Zasady zwolnień i usprawiedliwiania nieobecności przez uczniów pełnoletnich” pojawiła się dopiero teraz. Wyżej wspomniane Zasady określają, że:

Po osiągnięciu pełnoletności uczeń wraz z rodzicami podejmują decyzję o tym, kto będzie usprawiedliwiał nieobecności – rodzice czy uczeń. W przypadku decyzji o samodzielnym usprawiedliwianiu się uczeń wypełnia oświadczenie wg wzoru określonego w załączniku nr 1 i przekazuje je wychowawcy klasy. Oświadczenie to pozostaje w dokumentacji wychowawcy.

Takie regulacje dalej obligują ucznia do uzyskania zgody rodzica na samodzielne usprawiedliwianie i zwalnianie się oraz dają rodzicom możliwość zwalniania i usprawiedliwiania pełnoletniego dziecka.

Wobec tego kuriozum, z którym się spotkaliśmy, wysłaliśmy do wojewody śląskiego skargę na działalność Śląskiego Kuratora Oświaty. Zobaczymy, jak ta sprawa się dalej potoczy.

Skarga do wojewody śląskiego

Otrzymana 22 października odpowiedź od wojewody zaskoczyła nas. Pozytywnie.

Odpowiedź od wojewody na skargę

W wyniku tej kontroli wskazano Dyrektorowi Szkoły na potrzebę dokonania pilnej korekty zapisów związanych z wyrażaniem przez rodziców zgody na samodzielne usprawiedliwianie nieobecności przez pełnoletnich uczniów. Dyrektor zobowiązał się do niezwłocznego dokonania zmian w statucie Szkoły.

Następnie, Rada Pedagogiczna III Liceum Ogólnokształcącego w Jaworznie w dniach:

• 25 września 2018 r., przyjęła uchwałę nr 23/09/2018/2019 w sprawie przedmiotowych zmian w statucie Szkoły,
• 9 października 2018 r., podjęła kolejną uchwałę nr 24/10/2018/2019 w sprawie zmian w statucie Szkoły. O wprowadzonych zmianach Dyrektor Szkoły poinformował Kuratorium Oświaty, przekazując odpisy podjętych uchwał, aktualizując statut na stronie internetowej Szkoły

Wojewoda pisze nam, że „powyższe fakty nie potwierdzają zawartych w skardze zarzutów: niepodjęcia przez Kuratora Oświaty działań we wnioskowanym przez Pana zakresie, niedołożenia należytej staranności do zbadania sprawy, niewyeliminowania naruszeń prawa”. Cały sęk w tym jednak, że gdy my 02 października pisaliśmy drugie pismo do wojewody – opierając się na tym, co napisało nam kuratorium i na aktualnych dokumentach szkolnych – żadnych zmian w statucie nie było. Te nastąpiły dopiero 09 października, niektóre – 25 września (a nasze ponaglenie kuratorium przekazało wojewodzie dopiero 24 września).

Dziś sprawdziliśmy jak wygląda sytuacja w III LO w Jaworznie. Ze Statutu wykreślono punkt mówiący o wprowadzeniu „Procedury usprawiedliwień”, procedura ta zniknęła też ze strony szkoły.

Obecnie zasady usprawiedliwiania reguluje § 69 ust. 9 pkt 1, który brzmi: „Wprowadza się następujące ustalenia dotyczące usprawiedliwiania nieobecności uczniów na zajęciach edukacyjnych:  wszystkie nieobecności na zajęciach usprawiedliwiane są na podstawie pisemnej informacji rodzica (opiekuna prawnego) lub pełnoletniego ucznia w zeszycie wychowawczym ucznia w terminie do jednego tygodnia od ostatniej nieobecności.

Ponadto ze statutu wykreślono §12 ust. 1 pkt. 7, który nie pozwalał uczniom pełnoletnim na samodzielne zwalnianie się z zajęć.

A przypomnijmy, co pisaliśmy w skardze do wojewody:

Z przeprowadzonej przeze mnie analizy statutu przedmiotowej szkoły (stan na 02 października 2018 roku) wynika, że: – w § 53 ust. 1 pkt. 2 dodano literę a), która brzmi „możliwość samodzielnego usprawiedliwienia nieobecności przez ucznia pełnoletniego zgodnie z procedurą „Zasady zwolnień i usprawiedliwiania nieobecności przez uczniów pełnoletnich”, – § 12 ust. 1 pkt. 6 i 7, odnoszący do zwalniania się z zajęć, nie został zmieniony.

Przypomnieć warto również, że kuratorium w ostatnim piśmie do nas skierowanym, mówiącym o przeprowadzonej kontroli, twierdziło, że: „Z informacji dyrektora wynika, że w roku szkolnym 2018/2019 procedura będzie kontynuowana” – procedura, której nie ma.

Co najciekawsze, wyniki tej samej kontroli przekazane nam i wojewodzie są sprzeczne. Dziwna to praktyka, ale liczy się jedno: doprowadziliśmy do tego, że w końcu w III LO w Jaworznie będą przestrzegane prawa ucznia.