Już nie ma obowiązku zwracania się per „profesor” w statucie. Zmiany w ZS nr 3 w Szczecinie po naszym piśmie

Kolejna nasza interwencja w sprawie zmiany postanowień statutu zakończyła się pomyślnie. Dyrektor ZS nr 3 w Szczecinie pozytywnie zakoczył nas szybkością działania.

Fragment statutu Zespołu Szkół nr 3 w Szczecinie rozbawił wielu obserwujących naszą stronę na Facebooku. Do śmiechu pewnie nie było uczniom przedmiotowej szkoły, którzy w statucie – czyli najważniejszym dokumencie regulującym pracę szkoły – mieli nakazane zwracanie się do nauczycieli per profesor czy pozdrawianie ukłonem pracowników szkoły. Oczywiście nie negujemy tego, że wypada pozdrowić – nawet zwykłym „dzień dobry” – pracowników szkoły czy do nauczycieli zwracać się w sposób przyjęty w danej szkole, jednak nie ma uzasadnienia, by zasady, które powinny wynikać z dobrego wychowania i kultury osobistej, musiały być nakazane w statucie. Należy zadać też sobie pytanie, w jaki sposób egzekwować te zasady dobrego wychowania – a egzekwować je trzeba, bo są one zapisane w statucie, zresztą dość szczegółowo.

Oprócz budzących naszą – i uczniów, którzy nam sygnalizowali wątpliwe przepisy – wątpliwość przepisów odnośnie obowiązków ucznia, statut nie uwzględniał ucznia pełnoletniego w zakresie usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych oraz zwalniania się z zajęć edukacyjnych przez osoby pełnoletnie, przez co nie spełniał warunku określonego w art. 99 pkt. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59 z późn. zm.).

Statut określał także, że „Opiekunem Samorządu Szkolnego jest nauczyciel
wyznaczony przez Dyrektora Szkoły. Opiekun Samorządu Szkolnego jest Rzecznikiem Praw Ucznia w Szkole.” Postanowienie takie naszym zdaniem jest niezgodne z art. 85 ust. 5 pkt 6 ustawy Prawo oświatowe, który stanowi, że prawo wyboru nauczyciela pełniącego funkcję opiekuna samorządu jest realizacją jednego z podstawowych praw uczniów. Przyjęte w Statucie rozwiązanie rażąco naruszało ten przepis Prawa oświatowego, szczególnie dlatego, że opiekun samorządu jest również rzecznikiem praw ucznia. Na obsadę dwóch tak ważnych stanowisk z punktu widzenia uczniów, zwłaszcza ze względu na rolę tych organów w zakresie ochrony ich praw, sami uczniowie nie mieli wpływu.

Ponadto statut szkoły bardzo szczegółowo określał zasady działania samorządu uczniowskiego, co naszym zdaniem mogło naruszać
przepisy art. 85 ust. 3 Prawa oświatowego, który mówi, że „zasady wybierania i działania organów samorządu określa regulamin uchwalany przez ogół uczniów w głosowaniu równym, tajnym i powszechnym”.

Zastrzeżenia mogą też budzić przepisy §42 ust. 4 pkt 2, 3 i 4 Statutu. Wymaganie od uczniów tego, aby pozdrawiali ukłonem wszystkich pracowników szkoły, w mojej ocenie, jest wielce niestosowne, gdyż może być dla uczniów poniżające i naruszać ich godność. Regulacja taka stoi w sprzeczności z art. 28 ust. 2 Konwencji o Prawach Dziecka (Dz. U. z dnia 23 grudnia 1991 r.), która mówi, że „Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe środki zapewniające, aby dyscyplina szkolna była stosowana w sposób zgodny z ludzką godnością dziecka i z niniejszą konwencją”. Bezzasadne zdaje się ponadto określanie w statucie szkoły obowiązku zwracania się do nauczyciela poprzez zwrot „Pan/-i Profesor” czy przyjmowania postawy stojącej przy powitaniach i w czasie rozmowy z dorosłymi. Obowiązki te są trudno egzekwowalne, a poza tym odnoszą się do kwestii zbyt szczegółowych, dlatego nie powinny być one zawarte w statucie szkoły (por. art. 99 ust. 1 i 5 ustawy Prawo oświatowe). Wątpliwości budzi również §42 ust. 9 Statutu, który nakazuje uczniom noszenie legitymacji szkolnej i okazywanie jej na żądanie pracowników szkoły. Trudno bowiem odszukać się podstaw do nałożenia takiego obowiązku na uczniów oraz niejasna jest też celowość takiego obowiązku.

Fragment pisma do Zachodniopomorskiego Kuratora Oświaty

W statucie nieprawidłowo określono również zasady odwoływania się od skreślenia z listy uczniów – określono, że termin odwołania to 7 dni, gdy kodeks postępowania administracyjnego określa, że „odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie” (art. 129 §2 kodeksu postępowania administracyjnego). Należy przy tym pamiętać, że zgodnie z art. 55 ust. 1 pkt 4 lit b) ustawy Prawo oświatowe kurator oświaty wykonuje zadania organu wyższego stopnia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego w stosunku do dyrektorów szkół – w sprawach z zakresu obowiązku szkolnego i obowiązku nauki oraz w sprawach skreślenia uczniów z listy uczniów.

Kuratorium Oświaty w Szczecinie poinformowało nas, że dyrektor ZS nr 3 w Szczecinie powołał zespół zajmujący się aktualizacją statutu, a proponowane przez nas zmiany zostały uwzględnione i zatwierdzone na posiedzeniu Rady Pedagogicznej Zespołu Szkół nr 3 w Szczecinie w dniu 23 stycznia 2019 r.

Bardzo pozytywnie zaskoczyło nas to, że w niecały miesiąc od wysłania wniosku (zrobiliśmy to 5 stycznia), nie tylko kuratorium podjęło interwencję, ale szkoła zdążyła wprowadzić do statutu zmiany. Tak szybkie działanie należy pochwalić.

Dyrektor szkoły poinformował, że wszystkie zgłoszone przez nas uwagi zostały przy nowelizacji statutu uwzględnione. Bardzo cieszy nas to, że dyrektor odniósł się do każdej uwagi. W wyjaśnieniach często zwracano uwagę na to, że do tej pory nikt nie zgłaszał uwag co do przepisów zawartych w statucie: ani rodzice, ani uczniowie, ani samorząd szkolny. Sam fakt niezgłaszania uwag czy wątpliwości nie świadczy o tym, że przepisy te były dobre czy powszechnie akceptowane. Po prostu nie zgłaszano uwag, być może w obawie przez konsekwencjami „wyjścia przed szereg” czy w przekonaniu, że i tak nic nie uda się zmienić.

O stan praw ucznia w ZS nr 3 w Szczecinie jesteśmy jednak spokojni. Dyrekcja rzeczowo odniosła się do zgłoszonych uwag, wprowadziła zmiany i zapewniła, że dołoży starań, aby na bieżąco dbać o prawa ucznia w szkole.

Celem zapisów w Statucie nie jest szykanowanie, czy też naruszanie praw uczniów Zespołu Szkół Nr 3. Wszystkie wskazane niezgodności zostały usunięte lub poprawione w sposób zapewniający ich zgodność z przepisami prawa. W naszej społeczności współpraca pomiędzy jej członkami odbywa się z poszanowaniem praw wszystkich stron i zachowaniem ich podmiotowości. Jednocześnie chciałbym zapewnić, że dołożymy wszelkich starań aby na bieżąco aktualizować akty prawa wewnętrznego w szkole.

Fragment pisma Dyrektora ZS nr 3 do Kuratorium Oświaty w Szczecinie

Oprócz nas, wniosek w sprawie statuty wysłał członek naszej grupy na Facebooku. Kacper w swoim piśmie podniósł m. in. kwestię budzących jego wątpliwości niejasnego określenia statusu zajęć religii w szkole, z którego można było wnioskować, że religia jest obowiązkowa czy brak określenia w statucie zasad organizowania zajęć wychowania do życia w rodzinie.