Szczegółowa kontrola w ZSA Słupsku. Szereg naruszeń w statucie

W ramach naszej akcji dotyczącej poprawy stanu przestrzegania praw uczniów pełnoletnich poprzez dostosowanie przepisów statutów do obowiązującego prawa, 20 listopada 2019 roku wysłaliśmy do Kuratorium Oświaty w Gdańsku wniosek o kontrolę postanowień statutu Zespołu Szkół Agrotechnicznych im. Władysława Reymonta w Słupsku. Zwróciliśmy uwagę, że postanowienia statutu nie przewidują możliwości samodzielnego usprawiedliwiania uczniów pełnoletnich.

Statut nie określał zasad usprawiedliwiania nieobecności przez uczniów pełnoletnich, stwierdzał tylko, że uczeń może usprawiedliwić nieobecność za pomocą pisemnego usprawiedliwienia rodzica. Każdy uczeń, czyli ten pełnoletni też.

Mimo że nasz wniosek dotyczył kontroli jedynie w zakresie dotyczącym zasad usprawiedliwiania, kuratorium przeprowadziło szczegółową kontrolę, która wykazała szereg uchybień.

W przypadku statutu Branżowej Szkoły I Stopnia kontrola wykazała, że statut nie uwzględniał przepisów:

• art. 30 ust. 6 i art. 9c ust. 5a ustawy Karta Nauczyciela – przepisy te dotyczą m.in. wynagrodzenia nauczycieli i tego, że rada rodziców opiniuje projekt oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu,
• ustawy Prawo oświatowe:
  • art. 18 ust. 1 pkt 2 lit. c – mówiący o tym, że szkoła branżowa I st. jest 3-letnia,
  • art. 40 ust. 2 i 3 – mówiące o regulacjach dotyczących spełniania obowiązku szkolnego lub nauki poza szkołą,
  • art. 51 ust. 1 pkt 4 lit. b – określają one, że to kurator oświaty wykonuje zadania organu wyższego stopnia w stosunku dyrektorów szkół w sprawach z zakresu obowiązku szkolnego i obowiązku nauki oraz w sprawach skreślenia uczniów z listy uczniów; w praktyce przepis ten daje możliwość odwoływania się do kuratora oświaty od decyzji dyrektora o skreśleniu ucznia z listy uczniów (niekiedy statuty określają, że takim organem odwoławczym jest sam… dyrektor szkoły),
  • art. 68 ust. zdanie drugie – określa on, że uczeń objęty obowiązkiem szkolnym nie może zostać skreślonym z listy uczniów, a jedynie, w uzasadnionych przypadkach i na wniosek dyrektora szkoły, może zostać przeniesiony przez kuratora oświaty do innej szkoły,
  • art. 98 ust. 1 pkt 1, 3, 6, 9, 17, i 18 – te przepisy określają, co musi zawierać statut szkoły; zobaczmy zatem, jakich przepisów brakowało w kontrolowanym statucie:
    • odnośnie nazwy i typu szkoły oraz jej siedziby,
    • nazwy i siedziby organu prowadzącego,
    • organizacji pracy szkoły,
    • nazwy zawodu lub zawodów, w których kształci szkoła,
    • praw i obowiązków uczniów, w tym przypadków, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły, a także trybu składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia,
      
      Na ten przepis zwracamy waszą szczególną uwagę, bo w statutach bardzo często nie ma przepisów odnośnie przypadków, kiedy ucznia można skreślić z listy uczniów, a to bardzo ważne, aby te przypadki były jasno i precyzyjnie określone. Podobnie bardzo często brakuje przepisów regulujących tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia – a przecież to podstawowy mechanizm dochodzenia praw ucznia w szkole!
      
    • rodzajów nagród i warunków ich przyznawania uczniom oraz tryb wnoszenia zastrzeżeń do przyznanej nagrody (nasz komentarz: o ujęciu w statucie katalogu kar przeważnie zawsze się pamięta, o nagrodach – już rzadziej…),
  • art. 99 pkt 2 – nakładający obowiązek określenia w statucie przepisów dot. usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie,
• §18 ust. 2 rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, który mówi o tym, że do średniej ocen wlicza się także roczne oceny klasyfikacyjne uzyskane z dodatkowych, zajęć edukacyjnych, religii lub etyki,
• art. 44b ust 3 ustawy o systemie oświaty, który mówi o tym, że ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia może odnosić się tylko do wymagań określonych w podstawie programowej (nasz komentarz: nie można oceniać ucznia za wiedzę „ponad program”, np. w celu otrzymania oceny celującej),
• §7 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, który mówi, że w szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi i integracyjnych zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego, z uwzględnieniem realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego.

Natomiast statut Technikum nr 6 nie uwzględniały przepisów:

• ustawy Prawo oświatowe:3
  • art. 18 ust. 1 pkt 2 lit. b – mówiący o tym, że technikum jest szkołą 5-letnia,
  • art. 51 ust. 1 pkt 4 lit. b, art. 68 ust. 3 zdanie drugie oraz art. 98 ust. 1 pkt 3 i 17 – jak wyżej w przypadku statutu szkoły branżowej,
• art. 44b ust. 3 ustawy o systemie oświaty – jak wyżej,
• §18 ust. 2 rozporządzenie w sprawie oceniania (…) – jak wyżej.

Dyrektorowi wydano zalecenia wynikające z przeprowadzonych czynności wraz z terminem ich realizacji, kuratorium nie podało nam jednak, jaki długi będzie ten termin w przypadku ZSA w Słupsku.

Mimo że nasz wniosek był „skromny” i odnosił się tylko do kwestii usprawiedliwień osób pełnoletnich, to kuratorium przeprowadziło kompleksową kontrolę statutu, co należy docenić i pochwalić. Wiele ze wskazanych uchybień było „technicznych”, bez większego wpływu na przestrzegania praw ucznia, ale znalazły się też w statucie znaczące naruszenia prawa oświatowego.

Wyniki tej kontroli, jeśli popatrzy się na wypunktowaną listę braków w statucie, pokazują, na jak bardzo niskim poziomie są szkolne statuty i jak wielu zmian potzrebują