Szkolne mity – to chyba najlepsze określenie na utarte przekonania o tym, co w szkole uczeń może, musi, a czego nie może, powtarzane przez nauczycieli, rodziców i samych uczniów, a które z prawdą nie mają nic wspólnego. Zajrzyjcie do naszej ulotki i poniższego komentarza, żeby zobaczyć, czy spotkaliście się z takimi stwierdzeniami oraz dlaczego możemy je nazywać mitami.

1. Uczeń pełnoletni ma prawo do samodzielnego wnioskowania o usprawiedliwienie nieobecności na zajęciach i zwolnienie z zajęć.

Ten temat szeroko opisaliśmy w naszym artykule, do którego odsyłamy: Czy pełnoletni uczeń może sam usprawiedliwiać swoje nieobecności?

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (art. 11)
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (art. 92 i art. 98 §1 zd. 1)
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (art. 99 pkt 2)

2. Składki na Radę Rodziców są dobrowolne.

O kompetencjach Rady Rodziców precyzyjnie wyraża się art. 84 ustawy Prawo oświatowe. W ust. 3 tego artykułu czytamy:

W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rady rodziców określa regulamin, o którym mowa w art. 83 ust. 4.

art. 84 ust. 3 ustawy Prawo oświatowe

Ustawa wprost mówi o tym, że składki są dobrowolne. Nikt – ani wychowawca, ani dyrektor szkoły, ani przedstawiciele Rady Rodziców nie mogą wymuszać opłacenia składki (w kwocie z góry określonej bądź dowolnej) przez ucznia bądź jego rodziców. Uczeń nie może ponosić konsekwencji tego, że jego rodzice nie zapłacili składki na Radę Rodziców.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (art. 84 ust. 3)

3. Szkoła nie może wstrzymać wydania świadectwa z powodu niezwróconych do biblioteki książek czy niewypełnienia tzw. obiegówki.

W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej czytamy, że świadectwo wydaje się wyłącznie na podstawie dokumentacji przebiegu nauczania (rodzajem takiej dokumentacji są np. dziennik, arkusz ocen, uchwała rady pedagogicznej w sprawie promowania uczniów):

Świadectwo szkolne promocyjne, świadectwo ukończenia szkoły i zaświadczenie o przebiegu nauczania wydaje się na podstawie dokumentacji przebiegu nauczania prowadzonej przez szkołę.

§  4. ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2019 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków

Karta obiegowa, dokumentacja medyczna pielęgniarki, karta biblioteczna nie są dokumentacją przebiegu nauczania, a więc ich brak czy niekompletność nie mają wpływu na wydanie świadectwa.

Co więcej, świadectwa i dyplomy państwowe wydawane przez uprawnione do tego szkoły czy placówki są dokumentami urzędowymi. Wstrzymywanie ich wydania jest karalne.

W statucie szkoły nie można uzależniać wydania świadectwa uczniowi od spełnienia przez niego pewnych powinności, np. rozliczenia się ze szkolną biblioteką czy oddania dokumentacji do pielęgniarki szkolnej. Tak samo „obiegówki”, czyli karty obiegowe, nie muszą być wypełnione, aby uczeń otrzymał świadectwo. Nie można też wymagać, aby warunkiem otrzymania świadectwa było opłacenie składki na Radę Rodziców, ta bowiem jest dobrowolna.

Świadectwa, certyfikaty, zaświadczenia, aneksy i dyplomy państwowe wydawane przez uprawnione do tego szkoły, placówki kształcenia ustawicznego i centra kształcenia zawodowego, kolegia pracowników służb społecznych oraz okręgowe komisje egzaminacyjne są dokumentami urzędowymi.

art. 11 ust. 1 ustawy o systemie oświaty

Kto niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznym, ukrywa lub usuwa dokument, którym nie ma prawa wyłącznie rozporządzać, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.

art. 276 kodeksu karnego

Dodajmy jeszcze, że wyżej wzmiankowane rozporządzenie w §29 ust. 1 stanowi ponadto, że świadectwa wydaje się nieodpłatnie, więc szkoła nie może żądać żadnych opłat za świadectwo. Należy jednak pamiętać, że za duplikat świadectwa trzeba zapłacić.

O problemie wie Ministerstwo Edukacji Narodowej i w swoich komunikatach podkreśla, że „wstrzymywanie uczniom wydawania świadectw jest niedopuszczalne”.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2019 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków (§4 ust. 1, §29 ust. 1 i 3)
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (art. 11 ust. 1)
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (art. 276)

4. Ocena z religii bądź etyki nie wpływa na promowanie ucznia do następnej klasy ani na ukończenie przez niego szkoły.

Rozporządzenie mówi jasno:

Ocena z religii (etyki) nie ma wpływu na promowanie ucznia do następnej klasy.

§9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach

Skoro ocena z religii bądź etyki nie ma wpływu na promowanie ucznia, nie ma też wpływu na ukończenie szkoły. Można więc z oceną niedostateczną z religii bądź etyki „przejść do następnej klasy” czy zakończyć edukację na danym etapie i otrzymać świadectwo ukończenia szkoły.

Należy jednak pamiętać, że ocena z religii (etyki) wlicza się do średniej ocen.

Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (§9 ust. 2)

5. Średnia ocen z zajęć edukacyjnych nie może wpływać na ocenę zachowania.

Oceny z zajęć edukacyjnych i ocena zachowania to dwie całkiem różne oceny, które nie mają na siebie wpływu i nie są jedna od drugiej uzależnione. Mówią o tym wyraźnie przepisy ustawy o systemie oświaty:

Oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych nie mają wpływu na ocenę klasyfikacyjną zachowania.

art. 44f ust. 8 ustawy z dnia 7 września o systemie oświaty.

Ocena klasyfikacyjna zachowania nie ma wpływu na:
1) oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych;
2) promocję do klasy programowo wyższej lub ukończenie szkoły.

art. 44f ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

Nie można zatem oceny zachowania warunkować średnią ocen (co niestety zdarza się w niektórych szkołach – np. bardzo dobra ocena zachowania jest możliwa tylko przy średniej ocen co najmniej 4,75) ani ocenami z poszczególnych zajęć edukacyjnych.

Ocena zachowania nie może mieć natomiast wpływu na oceny klasyfikacyjne. Nie wpływa na promowanie do następnej klasy ani na ukończenie szkoły.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (art. 44f ust. 8 i 9)