Nagrywanie filmików na WF? Nieobowiązkowe!

W związku z rozwojem pandemii, szkoły zostały zamknięte, a nauczanie zostało przeniesione w tryb zdalny. Z uwagi na fakt, że najpopularniejszą metodą kształcenia w trybie zdalnym jest prowadzenie zajęć w trybie on-line, pojawiły się liczne wątpliwości dotyczące praw i obowiązków zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Jedną z nich jest kwestia obowiązku nagrywania przez uczniów filmików na zajęcia wychowania fizycznego.

W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy szkoła/nauczyciele mogą wymagać od ucznia nagrania filmiku na zajęcia wychowania fizycznego.

Filmik z ćwiczeniami dla wuefisty to dana osobowa

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 maja 2015 r. (sygn. I ACa 158/15) wskazuje, że przez pojęcie wizerunku należy rozumieć każdą podobiznę bez względu na technikę wykonania, a więc fotografię, rysunek, wycinankę sylwetki, film, przekaz telewizyjny bądź przekaz wideo¹.

Art. 4 pkt. 1 RODO stanowi, że dane osobowe oznaczają wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej, bez względu na to, czy zidentyfikowanie tej osoby (czyli ustalenie jej tożsamości) będzie możliwe w sposób pośredni czy bezpośredni². 

Przede wszystkim należy wskazać, że wizerunek jest traktowany jako dana osobowa, ponieważ za jego pomocą możliwe jest zidentyfikowanie osoby fizycznej. Wobec czego wizerunek podlega ochronie przewidzianej przepisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (dalej: RODO). 

Zgodnie z art. 6 RODO, aby administrator – w niniejszym przypadku szkoła – mógł zgodnie z prawem przetwarzać wizerunek osoby, powinien on spełnić jeden ze wskazanych warunków, a więc wykazać podstawę prawną do przetwarzania danych osobowych. 

Wysyłanie filmików – tak, ale konieczna dobrowolna zgoda

W związku z powyższym udostępnienie przez ucznia nauczycielowi filmiku uzależnione jest od wyrażenia zgody przez ucznia lub rodziców/opiekunów prawnych ucznia niepełnoletniego, o czym stanowi art. 6 ust. 1 lit. a RODO. 

1. Przetwarzanie jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy – i w takim zakresie, w jakim – spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków:
a) osoba, której dane dotyczą wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych w jednym lub większej liczbie określonych celów.

Podstawą przetwarzania zatem będzie wyrażona wprost zgoda ucznia lub rodziców/opiekunów prawnych ucznia niepełnoletniego. Ponadto, Administrator ma obowiązek, zgodnie z art. 7 ust. 3 RODO, poinformować, że taka zgoda może zostać wycofana w dowolnym momencie. Istotnym jest, że wycofanie zgody musi być równie łatwe jak jej wyrażenie³.

Zgoda powinna zostać wyrażona w sposób dobrowolny, a więc szkoła/administrator nie może zmuszać uczniów lub rodziców/opiekunów prawnych ucznia niepełnoletniego do wyrażenia zgody. Zgoda musi cechować się także świadomością jej wyrażenia oraz konkretnym i jednoznacznym okazaniem woli⁴. Brak wyrażonej zgody nie może więc skutkować wstawieniem negatywnej oceny czy też jej obniżeniem.

Wyrażenie zgody nie może zostać uznane za dobrowolne, jeżeli osoba, której dane dotyczą, nie ma rzeczywistego lub wolnego wyboru oraz nie może odmówić ani wycofać zgody bez niekorzystnych konsekwencji. 

Dodatkowo to szkoła jako administrator musi być w stanie wykazać, że zgoda taka została wyrażona przez osobę, do której należy wizerunek.

Zobowiązanie uczniów lub rodziców/opiekunów prawnych uczniów niepełnoletnich do udostępnienia wizerunku pod rygorem wstawienia negatywnej oceny lub obniżenia jej, może skutkować dla szkoły zarzutem naruszenia przepisów RODO. 

Bibliografia

¹ wyrok SA Katowice (I ACa 158/15) z dnia 28 maja 2015 r. dostęp: 22.01.2021 r.

² Art. 4 pkt. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)

³ Art. 7 ust. 3 Tamże.

⁴ Art. 4 pkt. 11 Tamże.

⁵ Motyw 42 Tamże.

Photo by Fitsum Admasu on Unsplash.