Czy nauczyciel może wpisać ocenę za próbną maturę?

W ostatnich dniach w wielu szkołach odbyły się próbne matury. Dostajemy od Was pytania odnośnie tego, czy wynik próbnej matury może być przeliczany na stopnie szkolne oraz wpływać na ocenę śródroczną lub końcoworoczną.

Odpowiedź pewnie zadowoli wielu z Was: nie, wynik próbnej matury nie może mieć wpływu na waszą ocenę na półrocze czy koniec roku. I nie wynika to tylko z „dobrego zwyczaju”, ale jest uregulowane prawnie.

Art. 44b ust. 3 pkt. 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2017 r. poz. 2198) mówią, że, „ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do: wymagań określonych w podstawie programowej (…) oraz wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania”, a jak podkreśla Małopolski Kurator Oświaty w swoim komunikacie: ” Tzw. <<próbne egzaminy zewnętrzne>> przygotowywane są bez uwzględnienia wskazanego powyżej zróżnicowania” [1]. Z powyższego można stwierdzić, że przeliczanie wyniku próbnego egzaminu na ocenę szkolną i uwzględnianie jej w ramach bieżącego ocenianie jest bezpodstawne i narusza przepisy oświatowe.

Często podkreśla się jeszcze, że wyniku próbnego egzaminu nie da się prawidłowo przeskalować na ocenę szkolną, co sprawi, że ta ocena będzie błędna i nie przekaże rzetelnej informacji uczniowi. [2] Na to, aby próbnych egzaminować nie oceniać, uczula również CKE w komunikacie dotyczącym próbnego egzaminu ósmoklasisty. [3]

Ponadto w opinii MEN próbne egzaminy mają cel diagnostyczny, więc nie są formą sprawdzania postępów realizacji postawy programowej, a z tego wynika, że nie powinny mieć wpływu na ocenę śródroczną i końcoworoczną. [4]

Spoglądając również na określone w ust. 5 wyżej wspomnianego art. 44b u.s.o. cele oceniania osiągnięć edukacyjnych, próżno doszukać się tam przesłanek do tego, by przeliczać punkty uzyskane w próbnych egzaminach na oceny, ba – takie oceny mogą nawet stać w sprzeczności z pkt. 1, który mówi, że ocenianie ma przekazywać informacje o postępach w zakresie osiągnięć edukacyjnych (ocena z próbnego egzaminu nie daje takich informacji – jest natomiast wiadomością odnośnie tego, jak została opanowana przez ucznia w całości podstawa programowa, choć uczeń jest ciągle w trakcie jej realizacji) oraz z pkt. 4, który mówi, że ocenianie ma na celu „motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu” (a czy motywującą może być ocena, którą dostajemy za egzamin oceniający znajomość całej podstawy programowej, której przecież jeszcze nie zrealizowaliśmy?).

Przy tym trzeba też pamiętać, co ma być celem próbnych egzaminów – obycie się z formułą, procedurami, sprawdzenie się ucznia w nowych dla niego okolicznościach. Nie powinno być nigdy celem próbnego egzaminu ocenianie ucznia za jego wiedzę i umiejętności – takie podejście jest niepedagogiczne, demotywujące i może skłaniać do unikania próbnych egzaminów.

A co z wpisywaniem wyników próbnych egzaminów do dziennika? Zgodnie z §10 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 29 sierpnia 2014 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2014 r. poz. 1170 ) nie ma takiego obowiązku. Jeśli już jednak nauczyciel zdecyduje się na wpisanie takiego wyniku, to powinna być to tylko informacja o tym, jakie rezultaty zostały przez ucznia osiągnięte (to również informacja dla niego samego), a nie podstawa do wystawienia oceny semestralnej bądź rocznej.

———
[1] https://kuratorium.krakow.pl/probne-egzaminy-zewnetrze-a-o…/
[2] https://www.nadzor-pedagogiczny.pl/…/informacja-na-te…/17905; https://www.experto24.pl/…/wynikow-egzaminow-probnych-nie-w…
[3] https://www.gov.pl/…/probny-egzamin-osmoklasisty-informacje…
[4] Por. http://www.kuratorium.waw.pl/…/2-6052997835159-1403_bj6ug.p…, str. 2